Αγορα του αιωνα - Τι ειχε πει ο Σταππας στον Ανδρεα Παπανδρεου

Την αντίθεσή του στην λεγόμενη “αγορά του αιώνα” είχε εκφράσει ο τότε Α/ΓΕΑ Νίκος Στάππας στον Ανδρέα Παπανδρέου. Δεν εισακούστηκε, όπως λέει ο ίδιος στο δεύτερο μέρος της συνέντευξής του στον Αντώνη Κακαρά (Διαβάστε ΕΔΩ το πρώτο μέρος).

Ο Στάππας μιλά για τη χούντα και την διάλυση που έφερε στις Ένοπλες Δυνάμεις. Για του “κρυπτοχουντικούς” οι οποίοι...αποακτατάθηκαν μετά τη δικτατορία, για την επιλογή του Α/ΓΕΕΘΑ το 1993, όταν Αρχηγός έγινε ο Χρήστος Λυμπέρης και για άλλα πολλά άγνωστα και ενδιαφέροντα.

.- Τα κείμενά σου και οι λόγοι … και ο λόγος σου, από την περίοδο της δικτατορίας ακόμη, είναι αριστερός λόγος.
Σ. Ναι. Είμαι αριστερός. Δηλαδή δεν ήμουνα δεξιός.

.- Άλλο δεν ήσουνα δεξιός και άλλο ήσουνα αριστερός. Άλλο ήσουνα ή δεν ήσουνα κομμουνιστής και άλλο ΠΑΣΟΚ . Ξέρουμε ότι το ΠΑΣΟΚ εκείνης της εποχής σήμερα δεν υπάρχει.
Σ. Ναι.

.- Εσύ τι ήσουνα ακριβώς, όταν ήσουνα εν ενεργεία Νίκο; Τι ακριβώς ήσουνα; Ποια ήταν η ιδεολογική σου τοποθέτηση;
Σ. Ας πούμε αριστερή.

.- Πως πάντρεψες την ιδεολογία σου με τα καθήκοντα σου σαν αρχηγός της αεροπορίας. Πως τα πάντρεψες αυτά; Διότι πολλές φορές, είμαι σίγουρος, θα υπήρξε σύγκρουση συνειδησιακή.
Σ. Ως προς τι;

.- Ως προς τις επιλογές, φέρ’ ειπείν, εξοπλιστικών προγραμμάτων.
Σ. Ήμουν ενάντια. Και μάλιστα όταν ήταν να πάρουμε το δεύτερο πακέτο αεροσκαφών, πήγα στον Ανδρέα τον Παπανδρέου τότε που πήραμε τα Μιράζ και τα αμερικάνικα. Γιατί είχα διαπιστώσει ότι το σκεπτικό ήτανε ότι παίρνοντας αεροπλάνα, αυτό γινότανε, παίρνανε και η Τουρκία και πάντοτε ανεβάζαμε το επίπεδο ισορροπίας. Έρχεται μια φάση λοιπόν, στην οποία εμείς μπορεί να είχαμε λιγότερα αεροπλάνα αλλά είχαμε πιο σίγουρα, υπήρχε μια ισορροπία. Και πήγα στον Παπανδρέου και τον ενημέρωσα. Τελικά όμως έκανε αυτή την αγορά, δεν ξέρω εάν είχε κάποιες πιέσεις, δεν ξέρω τι έγινε. Αλλά εγώ είμαι, γενικώς, κατά των εξοπλισμών.

.- Είχες κάνει και μου είχες δείξει, έκθεση για τους εξοπλισμούς. Όταν ήσουνα αρχηγός της αεροπορίας. Μου την είχες δείξει και μάλιστα ήταν πολύ επιθετική. Λειτουργούσαν στον μηχανισμό παραγγελίας και επιλογών των εξοπλιστικών προγραμμάτων κυκλώματα και ποια ήταν αυτά, που πίεζαν την κυβέρνηση και τους αρχηγούς των ένοπλων δυνάμεων να επιλέγουν αυτά τα όπλα και όχι άλλα;
Σ. Καταρχήν οι επιλογές γινόντουσαν κατά 95% με αμερικανικά όπλα και αυτό που πιστεύω είναι ότι όταν εστράφη προς την Γαλλία να πάρει και αυτή ένα μερίδιο των προμηθειών, από εκεί και πέρα άρχισε και η ταλαιπωρία. Πήγαμε στα δικαστήρια, διότι αγοράσαμε άλλα…, όλα τα Μιράζ ότι ήταν τυφλά, ότι ήταν εκείνο …

.- Είναι γνωστή περίπτωση, έχει γραφτεί στις εφημερίδες. Παντρεύτηκες με άδεια, όταν ήσουνα εν ενεργεία στρατιωτικός. Πως το σχολιάζεις σήμερα αυτό; Το ότι χρειάστηκε για να παντρευτείς κάποιος γραφειοκράτης να εγκρίνει τη σύζυγο σου.
Σ. Γιατί; Κοίταξε είναι προφανές, δεν θέλουνε …, έχουν περιπτώσεις αξιωματικών οι οποίοι είχαν κάποιες σχέσεις με κοπέλες αριστερών οικογενειών, τις οποίες δεν τους επιτρέπανε να παντρευτούν.

.- Επί δικτατορίας συμμετείχες σε άλλη οργάνωση εκτός του κινήματος του ναυτικού και ποια ήταν αυτή;
Σ. Οι Ελεύθεροι Έλληνες.

.- Συμμετείχες στους Ελεύθερους Έλληνες; Δεν σε πιάσανε όμως για τους Ελεύθερους Έλληνες;
Σ. Όχι.

.- Οι Ελεύθεροι Έλληνες είναι πριν εκδηλωθεί το κίνημα του ναυτικού. Εσύ ήσουνα εν ενεργεία. Οι Ελεύθεροι Έλληνες είχαν προσεγγίσει εν ενεργεία στρατιωτικούς;
Σ. Ναι. Νωρίτερα ήτανε.

.- Το ψάχνει ο Πανουργιάς τώρα αυτό το πράγμα. Το ξέρεις; Αυτός ασχολείται με τους Ελεύθερους Έλληνες και γράφει όλο το ιστορικό. Εκτός από αυτό, εν ενεργεία μέσα στην πολεμική αεροπορία, είχατε οποιαδήποτε αντιχουντική κίνηση;
Σ. Όχι. Δεν είχαμε, όχι. Αυτοί που θα μπορούσανε να πάρουν μέρος σε κάποιες τέτοιες εκδηλώσεις, είχανε αποστρατευτεί. Με την εγκαθίδρυση της δικτατορίας, αποστρατεύτηκε ένα μεγάλο μέρος των αξιωματικών, ένα μεγάλο μέρος εκ των οποίων οι περισσότεροι και επαγγελματικά {ήταν}επαρκείς αλλά και δημοκρατικοί.

.- Όταν σε συνέλαβαν για την υπόθεση του κινήματος του ναυτικού, σε βασάνισαν;
Σ. Ναι.
.
- Συνέλαβαν εσένα και άλλους τρεις της πολεμικής αεροπορίας. Οι σχέσεις σου έκτοτε με αυτούς τους αξιωματικούς, οι οποίοι ήταν υπαίτιοι αυτών των βασανιστηρίων, ποιες ήταν; Τους ξανασυνάντησες ποτέ σου;
Σ. Αυτούς …, όχι. Ήταν του στρατού αυτοί εκεί μέσα. Ήταν στο Ε.Α.Τ./Ε.Σ.Α. {όπου} οι περισσότεροι βασανίστηκαν. Ήταν ο Χατζηζήσης ο οποίος τώρα είναι σε τρελάδικο, τον έχουνε κλείσει, ο Σπανός και κάποιοι άλλοι.

.- Διαπίστωσες τότε εάν την ίδια συμπεριφορά που είχαν σε εσάς της πολεμικής αεροπορίας και σένα συγκεκριμένα, την είχε το Ε.Α.Τ./Ε.Σ.Α. και στους άλλους συλληφθέντες του ναυτικού φέρ’ ειπείν.
Σ. Το διαπίστωσα πως; Τότε, όταν εγώ προσήλθα στο Ε.Α.Τ./Ε.Σ.Α. είχανε συλλάβει και φοιτητές της νομικής, και τους βασανίσανε. Λοιπόν εκεί ήτανε και αξιωματικοί του ναυτικού, οι οποίοι από ότι άκουγα και έβλεπα από το παραθυράκι, δεν τους αναγνώρισα ποιοι ήταν, αλλά είχανε βασανίσει και αξιωματικούς τους ναυτικού, μεταξύ των οποίων ήταν και ο Βαρδάνης, μετά γνωριστήκαμε.

.- Στο διάστημα που ήσουνα στο Ε.Α.Τ./Ε.Σ.Α. και μετά μέχρι που απολύθηκες, αλλά και αργότερα ως απότακτος, ποια ήταν η συμπεριφορά των συναδέλφων σου της πολεμικής αεροπορίας; Και ποια ήταν η συμπαράσταση στη γυναίκα σου και τα παιδιά σου;
Σ. Καμία. Καμία. Οι συνάδερφοι, γιατί πήγα στο Γ.Ε.Α. για να τακτοποιήσω κάποιες υποθέσεις γραφειοκρατικές, κάνανε ότι δεν με βλέπανε.

.- Θέλω να μου πεις, αυτό πως το εξηγείς;
Σ. Δεν μπορώ να το εξηγήσω.

.- Δεν θέλω να εκφράσεις τα συναισθήματα σου, να μου πεις ψυχρά πως αξιωματικοί με τους οποίους έβγαλες τη σχολή Ικάρων και στη συνέχεια υπηρέτησες για δεκαετίες, όταν ήσουνα στην Ε.Σ.Α. δεν ήρθανε να βοηθήσουνε τη γυναίκα σου;
Σ. Σιγά μη βοηθήσουν. Αυτοί θέλανε … Σου λέω, όταν απολύθηκα πήγα στο Γ.Ε.Α. να τακτοποιήσω, όλοι κάνανε ότι δεν με βλέπανε. Έβλεπαν (…) και λοιπά, μέσα στο ασανσέρ είμαστε και κοιτάγανε αλλού.

- Πως χαρακτηρίζεις {εκείνον} τον Έλληνα αξιωματικό που βγαίνει πριν την δικτατορία και στη δικτατορία και στελεχώνει τις ένοπλες δυνάμεις τότε {και φέρεται έτσι}; Θέλω να μου πεις, τώρα πως τον χαρακτηρίζεις αυτόν τον αξιωματικό εκείνης της εποχής;
Σ. {Δεν έχει} τη στοιχειώδη λεβεντιά.

.- Που το αποδίδεις;
Σ. Που το αποδίδω; Νομίζω και οι δεξιές καταβολές τους, αλλά και το σύστημα εκπαίδευσης, το οποίο ήτανε βάρβαρο και είχε για στόχο να ισοπεδώσει την προσωπικότητα των στελεχών και αυτό αποδείχτηκε κατά τη δικτατορία, μπορεί να μην ήτανε χουντικοί αλλά κανείς δεν αντέδρασε. Το σύστημα δηλαδή έβγαζε ιδεώδεις υποτακτικούς. Ενώ θα έπρεπε να καλλιεργήσουν την πρωτοβουλία, υπευθυνότητα στους αξιωματικούς, έκαναν τα αντίθετα. Ήταν ένα βάρβαρο σύστημα που έβγαζε φοβισμένους ανθρώπους.

.- Άρα περιττεύει και το ερώτημα, για το αξιόμαχο των ενόπλων δυνάμεως εκείνης της περιόδου;
Σ. Αυτό απεδείχθη και με την εισβολή του Αττίλα και την αντίδραση … Δεν υπήρχαν ένοπλες δυνάμεις. Αν το ξέρανε οι Τούρκοι -δεν φανταζόντουσαν την διάλυση που υπήρχε-, θα φτάνανε στην Εύβοια. Γιατί το δόγμα τότε του Αγγελή ήτανε, ΄΄αυτό που μας ενδιαφέρει είναι η πίστη των αξιωματικών στην επανάσταση΄΄. Και με αυτό το δόγμα μπήκανε αξιωματικοί οι οποίοι ακόμη σήμερα υπηρετούν και οι οποίοι αν δεις τα …, η μόνη ένδειξη είναι νομίζω τα απολυτήρια. Μπήκανε μαθητές … Έχει μπει ένας πατριώτης μου στη σχολή των δοκίμων, ο οποίος είχε τρεία στην έκθεση στο γυμνάσιο. Αγράμματος δηλαδή, αναλφάβητος. Και μπήκανε τέτοια στοιχεία. Και πολλοί από αυτούς πιθανόν να είναι ακόμη στις ένοπλες δυνάμεις. Δηλαδή αυτοί που μπήκανε επί δικτατορίας ήτανε ότι χειρότερο μπορούσε να υπάρξει. Αυτό ήταν το δόγμα, «η πίστη στην επανάσταση». Και μπαίνουν μέσα άνθρωποι τελείως …

.- Μέσα σ’ αυτές τις διαδικασίες διαμόρφωσης χαρακτήρων ερμηνεύεται και η νίλα;
Σ. Βέβαια.

.- Είχε η σχολή ικάρων νίλα;
Σ. Νίλα και βαρβαρότητα, τότε. Τώρα έχουνε βελτιωθεί τα πράγματα.

.- Έχεις να μου πεις τίποτα για το κίνημα του ναυτικού; Γνωρίζεις εσύ αξιωματικούς οι οποίοι ήταν μυημένοι στο κίνημα και δεν είναι γνωστοί σήμερα; Που δεν συνελήφθησαν ποτέ;
Σ. Ναι. Είναι κάποιοι τους οποίους εγώ είχα …, όχι ανοιχτά αλλά εν πάση περιπτώσει, τους είχα ενημερώσει, ξέρανε ότι εγώ …

.- Ποιοι είναι αυτοί; Της πολεμικής αεροπορίας προφανώς. Ποιοι είναι;
Σ. Ελάχιστοι είναι. Με κάποιους που συνυπηρέτησα στην Χίο, όταν ήμουνα διοικητής του…

.- Ποιοι; Ονόματα;
Σ. Ένας είναι ο Πετρουλάκης ο Στυλιανός. Και κάποιοι άλλοι, δεν τους θυμάμαι τώρα, είναι κάποιοι. Αλλά αυτός ο οποίος ήξερε σίγουρα, ήταν ο Πετρουλάκης.

.- Θέλω να μου τους πεις στο τηλέφωνο Νίκο αυτούς. Γιατί πρέπει να αποδοθούν τα του Καίσαρος τα Καίσαρι. Αξιωματικοί που τους είχες εσύ ενημερώσει, ποτέ δεν βγήκανε να πουν «Και εμείς ξέραμε για το κίνημα. » Και πολύ περισσότερο, δεν πήγαν να το καρφώσουν. Έτσι δεν είναι;
Σ. Ναι.

.- Πως κατά τη γνώμη σου απέτυχε, εκτός του ΒΕΛΟΣ και εκτός της απήχησης και της προσφοράς που είχε η σύλληψη σας και τα βασανιστήρια, πως απέτυχε η σχεδίαση του κινήματος;
Σ. Κοίταξε τώρα, το κίνημα ήταν γνωστό στους πάντες. Κουβεντιαζότανε στα κομμωτήρια.

.- Αυτό το λένε πολλοί. Εσύ προσωπικά ήξερες ότι ένα σωρό κόσμος ξέρει για το κίνημα; Εσύ, το ήξερες;
Σ. Ναι.

.- Ποιος κόσμος ήξερε για το κίνημα; Εκτός από αυτούς που ήταν, που ήσασταν μυημένοι.
Σ. Ποιοι άλλοι; Γενικώς πιστεύω ότι το κίνημα δεν λειτούργησε συνωμοτικά. Παρά την αποτυχία του, περισσότερο νομίζω βοήθησε η αποτυχία από το να πετύχει, δηλαδή να συγκρουόμαστε, να σκοτωνόμαστε και λοιπά.

.- Το είπαμε αυτό.
Σ. Ήταν θετική η αποτυχία, αν επιτρέπεται η έκφραση.

.- Το ερώτημα είναι, εκτός της προσφοράς σας από τη σύλληψή σας και τα βασανιστήρια, που σημαίνει και από την απήχηση που είχε διεθνώς η υπόθεση αυτή, που ήταν ένα συντριπτικό πλήγμα για την δικτατορία, εκτός αυτής της προσφοράς ποια ήταν τα αίτια της μη εκδηλώσεως του κινήματος; Και είπες ήδη, ότι πάρα πολύς κόσμος το γνώριζε …

Σ. Ναι. Μα το ξέρανε. Και μάλιστα ήτανε παραπάνω από το μισό ναυτικό, το οποίο …

.- Στην πολεμική αεροπορία, εκτός από αυτή την υπόθεση εσάς των τεσσάρων, υπήρχε άλλη υπόθεση αντιστασιακής δραστηριότητας, αντιχουντικής δραστηριότητας;
Σ. Δεν νομίζω. Κάποιοι απόστρατοι φύγανε το ’67, ήταν στους Ελεύθερους Έλληνες, δεν ξέρω που αλλού.

.- Στη φυλακή εκτός από εσένα και τους άλλους τρεις, μπήκε αξιωματικός της αεροπορίας εν ενεργεία ή απόστρατος τότε;
Σ. Όχι. Ο Αποστολάκης, ο (…), τέσσερις.

.- Ξέρεις περίπτωση αξιωματικού να κάθισε στη φυλακή από την αεροπορία, ή να καταδικάστηκε από στρατοδικείο; Στη διάρκεια της δικτατορίας.
Σ. Ήτανε κάποιοι νομίζω, τώρα δεν μπορώ να ξέρω ακριβώς τι έγινε, τους οποίους τους διώξανε. Ήταν μια κίνηση περίεργη. Με τον Παπαδονικολάκη, ο οποίος δεν είναι και …

.- Μετά την δικτατορία έχουμε τις αποκαταστάσεις. Και δεν αναφέρομαι σε αυτούς οι οποίοι επανήλθαν και υπηρετήσαν στις ένοπλες δυνάμεις, μέχρι που σταδιοδρόμησαν σε καταληκτικούς βαθμούς και αποστρατεύτηκαν. Αναφέρομαι γενικά, στις υπόλοιπες κατηγορίες. Στην αεροπορία είχατε αποκαταστάσεις στελεχών που δεν έπρεπε να αποκατασταθούν; Με λίγα λόγια, στην αεροπορία εκμεταλλεύτηκαν κάποιοι την νομοθεσία περί αποκαταστάσεων και αποκαταστάθηκαν ως αντιστασιακοί, ενώ δεν ήταν;
Σ. Αποκαταστάθηκαν ως δήθεν αδικηθέντες. Επί Βαρβιτσιώτη, που ήρθανε όλοι αυτοί, οι οποίοι είχανε αποστρατευτεί, πήρανε βαθμούς καταληκτικούς, προαγωγές μαϊμού.

.- Αυτοί δεν είναι για την δικτατορία. Αυτά είναι γενικά αποκαταστάσεις αποστρατευθέντων επί ΠΑΣΟΚ. Όπως και το ΠΑΣΟΚ βγήκε μετά και πήρε όλους όσους είχε αποστρατεύσει η Νέα Δημοκρατία και τους έδωσε και αυτονών βαθμούς. Γι’ αυτό έχει ξεφτιλιστεί σήμερα ο βαθμός του πτέραρχου, του ναύαρχου και του στρατηγού. Δεν αναφέρομαι σε αυτές τις αποκαταστάσεις. Αναφέρομαι στις αποκαταστάσεις ως αντιστασιακών, ως αντιχουντικών.
Σ. Δεν υπήρχαν αντιστασιακοί στην αεροπορία άλλοι.

.- Εντούτοις αποκαταστάθηκαν με την νομοθεσία περί αντιστασιακών κάποιοι. Δεν τους γνωρίζεις. Δεν τους ξέρεις. Πες μου τώρα τη γνώμη σου για τις αλλεπάλληλες αποκαταστάσεις που έγιναν για αντιχουντικούς αξιωματικούς, οι οποίοι δεν υπηρετήσαν στις ένοπλες δυνάμεις αλλά πήραν καταληκτικούς βαθμούς πτέραρχων, στρατηγών και ναύαρχων, έχοντας υπηρετήσει πολύ λίγα χρόνια στις ένοπλες δυνάμεις. Τη γνώμη σου.
Σ. Αυτοί πράγματι, οι οποίοι ήτανε αντιχουντικοί και δημοκρατικοί, νομίζω ότι σωστά… Όπως οι αξιωματικοί της δίκης των αεροπόρων που αποκαταστάθηκαν και πήραν καταληκτικούς βαθμούς των πτέραρχων, πολύ σωστά έγινε αυτό.

.- Πως έχουμε σήμερα την απαξίωση, γιατί έχουμε απαξία, έχουμε απαξίωση των αξιωματικών από την κοινωνία. Και κυρίως από τα μέσα μαζικής ενημέρωσης και από τον πολιτικό κόσμο. Που, αποδίδεις εσύ αυτή την απαξίωση;
Σ. Υπάρχει απαξίωση στον πολιτικό κόσμο μεγαλύτερη.

.- Για τους αξιωματικούς θέλω να μου πεις εσύ.
Σ. Ίσως η στάση που τήρησαν, δεν ευθύνονται βέβαια όλοι οι αξιωματικοί, αλλά υπήρξε μια απαξίωση και μια αποστροφή του λαού προς τις ένοπλες δυνάμεις. Και ιδιαίτερα προς τον στρατό.

.- Λόγω της δικτατορίας;
Σ. Ναι.

.- Δεν ήταν όμως και αυτές οι αποκαταστάσεις οι αλλεπάλληλες, κάτι που προκάλεσε το δημόσιο αίσθημα;
Σ. Εξαρτάται από τις περιπτώσεις. Σε κάποιες περιπτώσεις ναι, έγινε υπερβολική αυτή, υπήρχαν υπερβολές.

.- Αυτές οι παροχές βαθμών, προς τους δημοκρατικούς και αντιχουντικούς αξιωματικούς, δεν δώσανε την ευκαιρία και σε κάποιους μηχανισμούς να αποκαταστήσουν και τους χουντικούς και τους βασανιστές;
Σ. Πράγματι τους αποκαταστήσανε.

.- Πως σχολιάζεις το γεγονός ότι κάποιοι αγωνιστές του 1821, αποκαταστάθηκαν μετά θάνατο, μετά από το 1880 και μετά; Και οι αξιωματικοί και υπαξιωματικοί του κινήματος του 1909 αρνήθηκαν να πάρουν βαθμούς; Εσύ πως σχολιάζεις το γεγονός ότι υπηρέτησες 34 χρόνια την πολεμική αεροπορία και έγινες αρχηγός της αεροπορίας για να πάρεις βαθμό; Πως μου λες σήμερα Νίκο, ότι σωστά πήραν τους βαθμούς με 5 και 10 χρόνια υπηρεσία;
Σ. Ορισμένοι. Ορισμένοι είπα.

.- Για τους ορισμένους λέω εγώ, δεν λέω για όλους.
Σ. Και σου είπα συγκεκριμένα για τα θύματα της σκευωρίας της αεροπορίας.

.- Εκεί σκοτώθηκε κόσμος και βασανίστηκε κόσμος και τους είχαν στήσει στον τοίχο και τους έχωσαν μέσα.
Σ. Ναι.

.- Δεν αναφέρομαι εγώ σε βασανισμένους και τέτοια. Δεν μπορούμε να συγκρίνουμε την περίοδο την εμφυλιακή και της αντίστασης με την περίοδο της χούντας. Μόνο στον βαθμό που κάποιοι σαν και εσένα, βασανιστήκατε μέσα στην Ε.Σ.Α.. Μόνο αυτές τις περιπτώσεις. Και ειδικά εσύ δεν έπρεπε να είσαι τόσο …, τόσο ήπιος απέναντι στις παχυλές αποκαταστάσεις αξιωματικών. Έπρεπε να είσαι πιο σκληρός.
Σ. Κοίταξε, μα είναι …, από την στιγμή που κρυπτοχουντικοί ας πούμε, αποκαταστάθηκαν και μάλιστα πλήρως και πήραν και αναδρομικά, όχι μόνο μισθούς αλλά αποκαταστάθηκαν και οικονομικά, τότε γιατί να είμαι αυστηρός προς τους δημοκρατικούς οι οποίοι αποκαταστάθηκαν;

.- Γιατί σήμερα δεν έχουνε και οι δημοκρατικοί το επιχείρημα ότι «Εγώ δεν έκανα … Δεν εκμεταλλεύτηκα …»
Σ. Υπήρχαν τέτοιες περιστάσεις βεβαίως, αλλά ήταν ελάχιστοι.

.- Δεν το έχουνε Νίκο το επιχείρημα σήμερα οι δημοκρατικοί αυτό. Δεν το έχουνε. Γι’ αυτό και η απαξία καλύπτει όλο το φάσμα των αξιωματικών. Όλους. Πες μου για τον Κουρή, επί δικτατορίας. Ποια ήταν η στάση του; Του συναδέρφου σου του Κουρή η στάση επί δικτατορίας, ποια ήταν;
Σ. Ο Κουρής δεν υπήρξε …, δεν ήτανε χουντικός, αλλά δεν ήταν και αντιχουντικός. Δεν με θίγει, χρησιμοποιήθηκε, πήγε σε σχολεία και λοιπά …, είναι ένας άνθρωπος ο οποίος ανακάλυψε το ΠΑΣΟΚ μεταδικτατορικά.

.- Αυτό δεν πειράζει.
Σ. Δεν πειράζει.

.- Πειράζει αυτό που δεν μου λες όμως. Δεν έχει εκδώσει διαταγές υπέρ της χούντας;
Σ. Ναι.

.- Αυτό θέλω να μου πεις.
Σ. Ναι. Είχε εκδώσει
… Και μάλιστα στις διαταγές, ως διοικητής που ήτανε στον Άραξο, ήταν επόμενο να τις διαβάσει, αλλά αυτός έβαλε τα δικά του. Όσον αφορά δε έναν Διακουμάκο, ο οποίος από σπόντα έγινε αντιστασιακός,- ήταν στο βασιλικό κίνημα και αποκαταστάθηκε βέβαια, έγινε και αντιπτέραρχος - άστα να πάνε στο διάολο. Στις διαταγές ως διοικητής στην 111, μεγάλη μονάδα. …επελέγη ως και με την χούντα και με τον βασιλέα. Αυτός λοιπόν στις ημερήσιες διαταγές που βγαίνουνε στη μονάδα και λέει «Ημερομηνία τάδε. Προς αξιωματικό υπηρεσίας (…) » και τέτοια από κάτω έγραφε «Ευλογημένη η 21η Απριλίου. Διακουμάκος. »

.- Διακουμάκος. Το μικρό του όνομα;
Σ. Παναγιώτης.

.- Αξιωματικός της αεροπορίας, ο οποίος στις 13 του Δεκέμβρη το ’67, επειδή ήταν βασιλικός τι έκανε;
Σ. Τίποτα. Αντέδρασε, δεν ξέρω εάν αντέδρασε, αλλά εν πάση περιπτώσει ήταν υπέρ του βασιλιά.

.- Η αεροπορία πως φέρθηκε σε αυτό το κίνημα; Της 13 του Δεκέμβρη, στο κίνημα του βασιλιά, ποια ήταν η αντίδραση της αεροπορίας;
Σ. Καιροσκοπισμός. Όλοι περιμένανε πού θα γείρει η παλάντζα.

.- Σηκώθηκαν αεροπλάνα όμως, να υποστηρίξουν τον βασιλιά.
Δ. Ναι, ναι. Ήταν μεμονωμένες περιπτώσεις. Αλλά η πληρότητα ανέμενε. Και μετά πλέον εκδηλωθήκανε κατά του πραξικοπήματος. Εγώ τότε ήμουνα στη σχολή πολέμου.

.- Εκδηλωθήκανε κατά του κινήματος του βασιλιά εννοείς;
Σ. Στην αρχή τήρησαν μια στάση αναμονής και μετά όταν επικράτησε πλέον η {χούντα}, κάποιοι, ελάχιστοι, ήτανε αρκετοί με το μέρος του βασιλιά. Αλλά μετά την αποτυχία του πραξικοπήματος, αυτοί που τήρησαν στάση αναμονής και δεν ήταν ούτε υπέρ ούτε κατά, εκδηλώθηκαν υπέρ του νέου καθεστώτος.

.- Υπέρ της δικτατορίας δηλαδή.
Σ. Ναι.

.- Πόσους είχε διώξει τότε, με αυτό το ψήφισμα; Γιατί διώχθηκαν με ψήφισμα το ’67 το Δεκέμβρη.
Σ. Ήταν αρκετοί.

.- Στην αεροπορία ήταν αρκετοί; Τα έχεις αυτά τα χαρτιά; Έχεις τα ονόματα;
Σ. Δεν έχω, όχι, δεν τα έχω. Αλλά ήταν παρά πολλοί, ήταν αρκετοί. Διοικητές μονάδων, προπολεμικοί, ναι ήταν αρκετοί αξιωματικοί. Οι οποίοι είχαν έτσι δημοκρατικό πόδι.

.- Στο βιβλίο σου μνημονεύεις ότι ο Παπαδόπουλος, ο αρχηγός της συνωμοτικής μονάδας, εκτός από ΙΔΕΑτης, ήταν και ο αρχηγός της Ε.Ε.Ν.Α.

Σ. Ναι.

.- Είχαμε στις ένοπλες δυνάμεις, διαδικασίες χαρακτηρισμού όλου του προσωπικού;
Σ. Ναι.

- Αυτό κάλυπτε και τους αξιωματικούς και τους υπαξιωματικούς;
Σ. Όλους. Τους πάντες. Τους πάντες.

.- Δηλαδή αξιωματικοί εν ενεργεία και υπαξιωματικοί χαρακτηριζόντουσαν ‘Α’, ‘Β’, ‘Γ’, ‘Δ’, ξέρω ‘γω μέχρι που έφτανε;
Σ. Σίγουρα ναι.

.- Έχεις κανένα χαρτί που να δείχνει αυτούς τους χαρακτηρισμούς; Όχι ονόματα. Αυτό…, το προεδρικό διάταγμα το έχεις; Το κόκκινο βιβλιαράκι του Αγγελή, ψάχνω να το βρω μήνες, χρόνια το ψάχνω.
Σ. Δεν το έχω, αλλά ότι υπήρχαν χαρακτηρισμοί, ‘Χ’, ‘Ψ’, ‘Ω’ και λοιπά … Εγώ ήμουνα σμηναγός, κρίθηκα παμψηφεί κατά αρχαιότητα, ενώ τα χαρτιά μου και τα λοιπά ήτανε πολύ καλά και υπήρχε όρος στο διάταγμα το προεδρικό, ότι δεν δικαιούμαι να υποβάλω αίτηση επανάκρισης.

.- Μετά από την παραίτηση σου το ’89, υπήρξε περίπτωση επαναφοράς σου ως Α./Γ.Ε.Ε.Θ.Α. και πώς αντέδρασε ο μηχανισμός τότε;
Σ. Υπήρξε περίπτωση. Ήμουνα και εγώ σε αυτούς οι οποίοι μπορούσανε να επανέρθουν. Αλλά προτού καθοριστεί ο Α./Γ.Ε.Ε.Θ.Α., κάποιος από το στρατηγείο της Νεάπολης, ένας πλοίαρχος νομίζω, …

.- Όνομα;
Σ. Δεν το θυμάμαι. Εξέφρασε τις ανησυχίες του, «Ποιοι θα είναι η νέα ηγεσία; » Εγώ ήξερα, επειδή είχα αρθρογραφήσει και αυτοί ξέρουνε τα πάντα. Έχουνε φάκελο σε όλους. Ερχότανε ένας εδώ πέρα και θα σου πω μετά ένα περιστατικό. Άρα ήξερα ότι δεν πρόκειται να επιλεγώ αν και ήθελαν, γιατί είχα κάποιες απόψεις και λοιπά, στο επιχειρησιακό κομμάτι θα μπορούσα να βοηθήσω.
.- Μιλάς για ποια χρονιά; Επί ΠΑΣΟΚ το ’93 και μετά. Όταν επελέγη ο Λυμπέρης;
Σ. Ναι.

.- Τότε έπαιζε και το όνομα σου για Α./Γ.Ε.Ε.Θ.Α.; Πες μου την περίπτωση που είπες για τους φακέλους των αρχηγών. Κάτι είπες ότι ήξερες μια τέτοια περίπτωση.
Σ. Κοίταξε, είχανε φακέλους για όλους. Εγώ το ήξερα ότι δεν θα με επιλέξουνε, γιατί είχα αρθρογραφήσει και ήταν όλες οι απόψεις μου αντιδικτατορικές και λοιπά.

.- Ποιοι είχανε φακέλους; Ποιοι;
Σ. Όλοι τους. Όταν ήμουνα αρχηγός, ήρθε ο διοικητής της JUSMAG και μου ζήτησε να του δώσω τα βιογραφικά των ανώτατων αξιωματικών.

.- Άρα η JUSMAG εννοείς ότι είχε φακέλους, δηλαδή οι αμερικανικές υπηρεσίες;
Σ. Ναι. Βεβαίως. Λοιπόν και του λέω, «Είστε καλά; Δεν είναι η εποχή του εμφυλίου πολέμου. Πηγαίνετε σας παρακαλώ. » Τον απέπεμψα. Ήθελε τα βιογραφικά των στελεχών. Και ήμουνα βέβαιος ότι δεν θα με προκρίνανε. Τον Λυμπέρη είχανε πει τότε ότι δεν μπορεί να γίνει διότι ήτανε μέλος της κεντρικής επιτροπής του ΠΑΣΟΚ. Από την άλλη {παρά τις} παρατηρήσεις αυτών, και την κεντρική επιτροπή τον επέλεξαν. Τον θεώρησαν ως λιγότερο επικίνδυνο ίσως από εμένα.

.- Κάτι είπες, ότι θεωρείται βρισιά μέσα στην σχολή των ικάρων, μια έκφραση. Ποια ήταν αυτή;
Σ. Πολίτης. Κωλοπολίτης. Ήταν ύβρις το να είσαι πολίτης.

.- Να έχεις την νοοτροπία δηλαδή πολίτη;
Σ. Πολίτη ναι. Υπεύθυνου. Διαμορφώνανε όργανα υποταγής. Και βέβαια όταν αυτοί πήρανε και θέσεις υψηλές, δεν ήταν δυνατόν να λειτουργήσουνε σωστά, ήτανε φοβισμένοι άνθρωποι και πάντοτε στις κρίσιμες καταστάσεις κρυβόντουσαν.









onalert.gr